HomeFranjevci

FRANJEVCI U BEOGRADU

Sv. Franjo Asiški (1182–1226) osnivač je franjevačke zajednice u Crkvi. Zovemo ga Asiški jer je rođen, živeo i umro u Asiziju, u Italiji. Evo nekih osnovnih podataka o franjevcima:

1. Franjevačke zajednice po svetu sačinjavaju jedan Franjevački red. Nazvan je tako jer njegovi članovi žive i rade po jednom određenom redu, tj. Franjevačkom pravilu. Ovaj Red ima mnogo raznolikih grupa:
– To su: manja braća franjevci (OFM), kapucini i konventualci. Oni se nazivaju Prvi franjevački red.
– Tu su zatim zajednice časnih sestara klarisa, koletinki i drugih. One su Drugi franjevački red.
– Postoji još Treći franjevački red, čiji su pripadnici tercijari ili trećereci. Postoje dve grupe: redovnički i svetovni trećereci. Prvi žive u samostanima, drugi u svetu u svojim porodicama.

Svim tim grupama zajedničko je da žive po pravilima koja je propisao sv. Franjo i da se nadahnjuju njegovom svetošću i duhovnošću. Najbrojniji su svetovni trećereci. Njih je oko 500.000 po celom svetu. Franjevaca pripadnika Manje braće je nešto više od 16.000.

2. Prvi franjevački red ima po svetu 110 provincija. Provincija u Bosni, kojoj pripadaju naši fratri iz Beograda, peta je po broju svojih članova. Sada ih je 312. Imaju svoje semenište, gimnaziju, novicijat i bogosloviju za vaspitavanje omladine, kao i humanitarno-karitativne ustanove za narod, medijski i informativni centar, neke međureligijske, međunarodne i druge potrebne službe. Bosanski franjevci žive u 19 samostana, rade kao pastoralni kler u 91 župi i 13 hrvatskih katoličkih misija po svetu. Brinu se za hodočasnike u četiri provincijska svetilišta. Samo u Bosni, Srbiji i na Kosmetu (ne računajući druge zemlje), oni opslužuju 164.642 vernika (prema popisu vernika iz 2005. godine). Inače rade sve poslove: redovničke, pastoralne, vaspitačke, profesorske, naučne, karitativne, misionarske i druge, koji odgovaraju njihovom pozivu. Danas bosanski franjevci žive i rade u šesnaest raznih država na četiri kontinenta. Njih sedam je u misijskom poslanju. Nema ih jedino u Aziji, ali ipak je poneko od njih povremeno u Svetoj zemlji na studijama ili hodočašću.
Teritorijalno gledajući, provinciji bosanskih fratara danas pripadaju Bosna, centralna Srbija (Šumadija), kao i Kosovo i Metohija. Zato su fratri iz Bosne i u Beogradu, i u Đakovici na Kosmetu.

3. Prema hronici fra Fortunata Hibera [Hüber] (Minhen, 1686), u Beograd su franjevci došli već 1280. godine. Verovatno da bi poslužili oko verskih potreba brojnih katolika trgovaca iz Bosne i Dubrovnika. I zaista, pominje se »u arhivima iz 17. stoleća (1613–1634) bosanska i dubrovačka čaršija katolika u Beogradu. U njima je bilo oko 1500 Bošnjaka i 200 Dubrovčana. Imali su župnika franjevca. Tu je bila i mala isusovačka rezidencija sa školom koju su pohađala 32 učenika.«

4. Beograd je tokom svoje istorije bio pod vlašću raznih naroda i raznih državnih vlasti, a isto tako i pod uticajem raznih kultura i jurisdikcije Zapadne i Istočne crkve. U tursko doba franjevci su nekoliko puta stradavali u Beogradu. Turci su im rušili crkve i samostane. U nekrologu Franjevačkog samostana na Kaptolu u Zagrebu upisano je za dan 21. VII 1456: »Na bojištu kod Beograda, šezdesetorica anonimne braće tercijara, boreći se zajedno s Ivanom Kapistranom, poginuli su za Krista i Crkvu.« Eto naših mučenika-trećeredaca Franjevačkog reda. Godine 1514. pominje se jedan franjevački samostan u Beogradu, u starom delu grada zvanom »imaret«. Taj samostan Turci su porušili i 1521. na istom mestu sagradili džamiju. Godine 1727. dobijena je dozvola za gradnju novog samostana, sada podignutog u čast sv. Ivana Kapistrana, branioca Beograda.

5. Franjevački samostan u Beogradu, u Bregalničkoj ulici, pripada Provinciji Bosne Srebrene sa sedištem u Sarajevu. Godine 2006. samostan je slavio 80. godišnjicu otkako je sagrađen i useljen 1926. Naredne, 1927. godine uz samostan u Beogradu osnovana je župa za vernike katolike. Crkva sv. Ante Padovanskog u Beogradu podignuta je i otvorena 1932. g. To je veliko zdanje, arhitektonski lepo izvedeno po nacrtu poznatog slovenačkog arhitekte Jožeta Plečnika.

6. U Beogradskoj nadbiskupiji bosanski franjevci su, osim u Beogradu, bili još u Smederevu (1927–1941), Nišu (1927–1940, 1983–1991), Šapcu (1928–1941, 1963–1974), Kraljevu (1934–1940) i Nišu (od 2007)…