Božićna osmina u Beogradu

Božićna osmina je period koji započinje Isusovim rođenjem a završava se 1. januara svetkovinom Marije Bogorodice. Sam smisao božićne osmine je da se nastavi intenzivno slavlje otajstva Božića još narednih osam dana, kroz praznike koje liturgijska godina stavlja pred vernike.

Istorija „Božićne osmine“

Samo značenje broja osam u kršćanstvu ima svoju važnu ulogu i simboliku, koja se jednim svojim delom nastavlja na raumevanje nedeljnog ritma od sedam dana u kojem se nedelja kao prvi dan posle subote, naziva osmim danom. Prvi dan predstavlja uspomenu na stvaranje a osmi dan na punoću večnoga života. Oblik slavlja osmine nije izvorno kršćanski već svoje početke baštini u jevrejskim običajima, s tim što je u kršćanstvu neizostavna novina stavljanja otajstva Božića kao Isusovor rođenja u središte.  Kroz istoriju je bilo nekoliko praznika koji su imali svoju osminu, a danas nakon reforme kalendara ona je ostala samo posle Božića i Uskrsa. Neki od praznika koji se slave u sklopu osmine, stariji su od samog Božića, zbog čega se i proslavljaju u božićnoj osmini , ali tako da su sadržajno povezani sa Crkvom.

Sveti Stjepan Prvomučenik

Samo dan nakon proslave Isusovog rođenja, 26. decembra, Katolička Crkva se priseća prvog mučenika koji je za Isusa prolio svoju krv. Prema Djelima apostolskim (Dj 6,5), sveti Stjepan prvi je kršćanski mučenik i jedan od sedmorice đakona izabranih u počecima Crkve. O njegovom ranom životu nije poznato gotovo ništa, a kako je nakon Isusove smrti svima razglašavao Radosnu vest spasenja i pripadao zajednici apostola, osuđen je za bogohuljenje a potom i kamenovan do smrti. Stjepan je bio prvi praktični vernik koji je propovedajući Isusovu reč obratio mnoge jevreje, a upravo poput Isusa dok je kamenovan, oprostio je svojim neprijateljima koji su ga ubijali, u čemu se vidi još jedna milost ovog prvog mučenika. Treba napomenuti još jednu zanimljivot vezanu za svetog Stjepana i njegovo mučeništvo, a to je da se upravo njegovo pogubljenje često dovodi u poređenje sa Savlom koji će kasnije, nakon obraćenja biti spomenut kao sveti Pavle, a koji je u trenutku kamenovanja bio veliki protivnik kršćanstva i slagao se sa vizijom pogubljenja ovog prvomučenika.

Sveti Ivan, apostol i evanđelist

U okviru božićne osmine, 27. decembra Crkva se priseća i slavi najmlađeg apostola i Isusovog ljubljenog učenika kome će u trenutku najvećeg bola i patnje a za spas čovečanstva poveriti svoju Majku Mariju.

Sveti Ivan rođen je u ribarskom mestu Betsaidi, na Genezaretskom jezeru. Otac mu je bio ribar Zebedej, a majka Saloma, koja se spominje na više mesta u Novom zavetu, i to kao pobožna žena koja je pratila Isusa na Njegovu križnom putu i kao jedan od svedoka Njegovog uskrsnuća. Dok su jednom prilikom Sveti Ivan i njegov brat Jakov krpili mreže za ribolov, Isus ih je pozvao i oni su mu se spremno napustivši sve pridružili. Njih dvojica su zajedno sa svetim Petrom, bili najbliži Isusovi učenici, i ujedno svedoci mnogih posebnih događaja iz Isusovog života ali i mnogih učinjenih čuda.  Zanimljivo je da je Ivan bio učenik Ivana Krstitelja kada je on u kraju uz reku Jordan ugledao Isusa i rekao: “’Evo Jaganjca Božjega!”, Samim tim ovaj susret ostavio je poseban utisak na svetog Ivana.

Dok je Jakov bio prvi od apostola koji je stradao mučeničkom smrću, sveti Ivan će svojim životom posvedočiti svoju veru u uskrslog Gospodina, posebno osnivajući kršćanske zajednice i posvetivši se pisanju. Posle Marijine smrti, proputovao je Judeju i propovedao, a zatim otišao u Malu Aziju i tamo osnovao sedam crkava.

Prema predanju, odveden je u Rim i mučen u vrelom ulju, a nakon što je preživeo, proteran je na otok Patmos u Egejskom moru i osuđen na rad u rudnicima. Onde je napisao Knjigu Otkrivenja, a kad je za vreme cara Nerve bio oslobođen, vratio se u Efez, gdje je napisao svoje Evanđelje i tri poslanice, i onde je u dubokoj starosti i umro.

Nevina dečica

Progoni, ratovi, slika je sa kojom se ljudi i danas susreću, ali je takođe i slika koja vernike vraća u daleku prošlost kada je i Isus, pred sudbinom koju su mu krvnici nametnuli sa svojim ovozemaljskim roditeljima morao da beži od smrti. Upravo 28. decembra, Katolička Crkva se priseća dece koja su nevino stradala i podnela mučeništvo za kršćanstvo a da toga nisu ni bili svesni. Nevina dečica su ona koja su svojim  tek započetim životom obeležila Kristov dolazak na zemlju. Crka dečicu smatra mučenicima jer su nevini stradali za Isusa, umesto Njega. Kralj Herod, u strahu da bi mu ovaj novorođeni Kralj mogao postati pretnja  i ugroziti njegovu vladavinu izdao naredbu da se ubiju sva muška deca do dve godine života ne bi li se među njima našao i Isus. Vojnici su naredbu izvršili i ne zna se tačan broj ubijene dece. U snu svetom Josipu se javio anđeo Gospodnji i poručio mu da sa Djevicom Marijom i Isusom pobegne u Egipat, na ovaj način Isus je spašen ovog stravičnog događaja a kako svedoči i evanđelje po Mateju do kraja Herodovog života. “I osta ondje do Herodova skončanja – da se ispuni što Gospodin reče po proroku: Iz Egipta dozvah sina svoga.” (Mt 2, 15)

Sveta obitelj Isusa, Marije i Josipa

U nedelju, nakon Božića, Crkva se spominje jednog relativno novijeg praznika koji je 1893. godine ustanovio papa Lav XIII., a na celu Crkvu proširio papa Benedikt XV. 1921. godine.

Proslava praznika Svete obitelji u Beogradu

U nedelju, 31. decembra, misnu zahvalnicu na kraju građanske godine u crkvi svetog Ante u Beogradu predvodio je fra Benedikt Vujica, ekonom i vikar ovog franjevačkog samostana.

Fra Benedikt, u svojoj propovedi istakao značaj ovoga dana za celu Crkvu rekavši da “ nije Crkva slučajno stavila prve nedelju nakon samog Božića, praznik svete Obitelji. Ako smo na sam Božić ostali usresređeni na dete u jaslicama, danas nam Crkva želi staviti pred oči svu širinu i dubinu Božanskoga Božićnoga misterija. Crkva nas želi podsetiti koliko je Bog imao u poverenja u čoveka.”

Nastavivši dalje svoje razmišljanje o samom značaju porodice nekada i sada. Od samog stvaranja porodice kao Božije tvorevine, ona je imala ulogu zajedništva i jedinstva u kome će svaki novi život nalaziti smisao i toplinu, dobrotu i ljubav. “Isus se rodio i odrastao u svojoj svetoj porodici, u njoj našao ljubav i toplinu ali i smisao svog mesijanskog poslanja”, rekao je propovednik, i ovim rečima podsetio sve prisutne vernike na značaj i smisao porodice od njenog stvaranja. Porodica, nažalost u današnjem vremenu pod uticajem ovozemaljskih iskušenja, ne samo da gubi prvobitni smisao već i polako nestaje, postaje samo figurtivni prikaz sreće i blagostanja za oči posmatrača dok se u unutrašnjosti sama po sebi kao struktura raspada. Bog i molitva više nisu centar ognjišta već rasprave i prepiranja oko novca, moći i uspeha; ljubav i zajedništvo, toplina izgubila se u vremenskim okvirima današnjih porodica. ”Upravo molitva je ono što okuplja u zajednici, zato se svi mi još usrdnije molimo da se porodice kao ognjište zajedništva vrate svom istinskom i iskonskom poslanju, širenju ljubavi, dobrote i topline”, zaključio je propovednik. Dok je na kraju misnoga slavlja izrekao zahvalu Bogu za svaku milost u ovoj građanskoj godini zapevavši pesmu Tebe Boga hvalimo.

Dok je u konkatedralnoj crkvi Krista Kralja u Beogradu, vlč. Aleksandar Ninković, župnik pomenute župe predvodio misno slavlje na ovu poslednju nedelju 2023. godine. U svojoj propovedi predstavivši porodicu kao osnovu celog društva, što ona u suštini i jeste, vlč. Aleksandar je govorio i o njenoj drugoj dimenziji, predstavivši sliku Prestvetog Trojstva kao preslikani prikaz porodice koju povezuje nit ljubavi. U modernim vremenima sama parodica nalazi se pred iskušenjem smisla i postojanja, moderne strukture često predstavljaju iskrivljenu sliku porodice i na taj način pred novijim generacijama stavljaju pitanje “ šta porodica ustvari i jeste”. Vlč. Aleksandar, osvrnuvši se na porodicu kao iskonsku Božiju tvorevinu, istakao je da je ljubav temeljni princip između muža i žene, a kao plod njihove ljubav, dobijaju najveći dar od Boga a to je upravo novi život, dete.

 

Sveta Marija Bogorodica

Poslednji dan božićne osmine ujedno predstavlja i prvi dan nove građanske godine, a Crkva se na ovaj dan spominje Marijinog Bogomaterinstva, kojim zaokružuje celinu slavljenja Božića. Majčinstvo Blažene Djevice Marije prevazilazi svako obično ljudsko majčinstvo i ulazi u velike božanske tajne Presvetog Trojstva. Sveta Crkva na početku nove godine želi da sve dane našega života želi stavi pod majčinsko okrilje i zaštitu Majke Isusove i Majke naše Marije, da nas Ona čuva, štiti i brani svojim posredovanjem kod Boga od svakog greha i zla, od svih nesigurnosti i nereda, od gorčine, razočaranja i propasti života. Na svetkovinu Marije Bogorodice slavimo takođe i imendan Njenog Sina Isusa. Osmi dan od Njegovog rođenja dan je kada su ovom božanskom i ljudskom detetu nadenuli ime Isus, Ješua – Spasitelj. To mu je ime dao sam Otac nebeski jer ga je Anđeo tako pretkazao.

U ponedeljak, 1. januara 2024. godine misno slavlje u crkvi svetog Ante u Beogradu na praznik svete Marije Bogorodice, predvodio je fra Benedikt Vujica, ekonom i vikar ovog franjevačkog samostana. Fra Benedikt je u svojoj propovedi govorio o samoj ulozi Marije danas u savremenom svetu ali i o njenoj spremnosti da prihvati Božiji plan u svoje srce i na taj način postane učesnica u Božijoj promisli spasenja. Marija kao istinski primer službenice Gospodinove treba postati uzor današnem verniku koji besciljno lutajući ovim svetom traži istinki spas i utehu ali na pogrešnim mestima, izbegavajući Božiju ruku pomoći koju mu Isus svakodnevno pruža. Upravo Marijino prihvatanje Gospodinove ruke, iako možda u strahu od neizvesnosti, treba postati podstrekt da svi poput nje, prime Isusa u svoje srce i život. Marija je pre svega kao Majka, zaštitnica i zagovornica, današnjem svetu preko neophodna, kako bi  ratom zahvaćenim područjima ali i celim svetom zavladao mir, koji samo Ona svojim zagovorom može doneti.

 

Marija Antonela Kanelić